Αφορμή για αυτό το άρθρο αποτέλεσε η καταστροφική πυρκαγιά στην Πάτρα και η αντιπαράθεση που προκλήθηκε ανάμεσα στον δήμαρχο της Πάτρας Πελετίδη και την κυβέρνηση της ΝΔ.
Πριν από όλα, να ξεκαθαρίσουμε ότι οι εγκληματικές ευθύνες για τις καταστροφικές πυρκαγιές στην Πάτρα, την Αχαΐα και όλη τη χώρα τόσο φέτος όσο και όλα τα προηγούμενα χρόνια βαραίνουν απόλυτα το αστικό πολιτικό σύστημα και τις κυβερνήσεις του, για τα ανύπαρκτα μέτρα και τις μηδαμινές υποδομές πρόληψης και πυροπροστασίας της ζωής και της περιουσίας του εργαζόμενου λαού. Η επίθεση υπουργών της κυβέρνησης της ΝΔ (Κεφαλογιάννης, Μαρινάκης) στον δήμαρχο Πάτρας, με αφορμή τις δηλώσεις του για το 112, που δεν άκουσαν οι πολίτες και έσωσαν τις περιουσίες τους, ήταν στη γραμμή της συγκάλυψης των δικών της εγκληματικών ευθυνών. Αλλά από την άλλη μεριά, αποκαλύπτεται ότι η δημοτική αρχή της Πάτρας έκανε 8-9 αιτήσεις για αναγγελία εκκενώσεων από το 112 στο πλαίσιο των πρωτοκόλλων της πολιτικής προστασίας, που είναι υποχρεωμένη να τηρεί.
Το ζήτημα, λοιπόν, που ανακύπτει είναι σε ποια κατεύθυνση κινείται και πώς διαχειρίζεται τόσο τα ζητήματα της πολιτικής προστασίας (πυρκαγιές, πλημμύρες, σεισμοί κ.ά.) όσο και τα ζητήματα των εργασιακών σχέσεων των εργαζόμενων, αλλά και της φορολογίας των πολιτών του δήμου ένας «κομμουνιστής δήμαρχος» στο πλαίσιο της λεγόμενης Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αυτός ο θεσμός, παρά τον λαογέννητο χαρακτήρα του, μέσα από τις νομοθετικές παρεμβάσεις («Καποδίστριας», «Καλλικράτης», «Κλεισθένης» κ.ά.) αποτελεί πλέον εδώ και δεκαετίες ιμάντα μεταβίβασης της αντιδραστικής αντιλαϊκής πολιτικής στις «τοπικές κοινωνίες» και κομμάτι του αστικού κρατικού μηχανισμού.
Μπορεί ένας «κομμουνιστής δήμαρχος» να ξεπεράσει αυτό το αντιδραστικό θεσμικό πλαίσιο ή κινείται στο πλαίσιό του με μία φιλολαϊκή πολιτική, διεκδικώντας περισσότερη χρηματοδότηση και πρόσληψη μόνιμου προσωπικού; Και αυτό τελικά είναι ή δεν είναι μία ακόμα αυταπάτη, ότι μπορεί να υπάρχει μία «άλλη» διαχείριση στο πλαίσιο αυτού του αστικού πολιτικού μηχανισμού και του αστικού κράτους γενικότερα;
Σε μία συζήτηση στη Βουλή τον Ιούλη για τις «ευθύνες» των δήμων σχετικά με την ορατότητα των σιδηροδρομικών μπαρών, ο Δ. Κουτσούμπας απευθυνόμενος στον υφυπουργό Μεταφορών, Κυρανάκη, του λέει: «Εγώ είμαι σίγουρος ότι ο Πελετίδης θα επιλύσει το πρόβλημα, σε ό,τι περνάει από το χέρι του και όσες αρμοδιότητες έχει για να το κάνει αυτό». Εδώ, λοιπόν, γεννιέται ακόμα ένα ερώτημα για την πολιτική αντίληψη του ΚΚΕ σχετικά με τη λεγόμενη Τοπική Αυτοδιοίκηση και το αστικό κράτος. Με ό,τι «περνάει από το χέρι του» και με «όσες αρμοδιότητες έχει» ένας «κομμουνιστή δήμαρχος» θα παλέψει να φτιαχτούν οι «όμορφες πόλεις» μέσα στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος; Γιατί όπως έλεγε και ο Δ. Κουτσούμπας σε προεκλογική συγκέντρωση (δημοτικές-περιφερειακές εκλογές) στη Θεσσαλονίκη τον Σεπτέμβρη του 2023: «Θα χαράξουμε μία άλλη πορεία, με δημάρχους και περιφερειακούς συμβούλους μαχητές αγωνιστές στο πλάι του λαού […] που θα παλεύουν να φτιαχτούν όμορφες πόλεις, με ευτυχισμένους ανθρώπους, με αξιοπρεπή δουλειά και μισθούς, εξασφαλισμένη στέγαση και όχι πόλεις-τουριστική βιτρίνα αλλά με κατοίκους εγκλωβισμένους στα αδιέξοδα και την ανασφάλεια». Τι λιγότερο από αυταπάτες μίας «άλλης» διαχείρισης, εντός συστήματος, γεννάει μία τέτοια τοποθέτηση;
Αλλά δεν είναι ότι αυτή η αντίληψη και πρακτική του ΚΚΕ κινείται μόνο στον χώρο της λεγόμενης Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά έχει γενικότερα χαρακτηριστικά και στο παρελθόν, για κάθε ζήτημα που προέκυπτε, από το φάρμακο μέχρι τα ναυπηγεία και τις συγκοινωνίες, μόνιμη επωδός από τη μεριά του ήταν οι προτάσεις για τη συγκρότηση «ενιαίου κρατικού φορέα» σε κάθε τομέα. Άλλες φορές οι προτάσεις διανθίζονταν με ολίγη από «λαϊκή εξουσία» και «λαϊκή οικονομία», για να θολώνει τα νερά και άλλες φορές οι προτάσεις αυτές παρουσιάζονταν σαν μοναδική διέξοδος στο σήμερα. Σε κάποιες περιπτώσεις, με τις γνωστές «προτάσεις νόμου» εντός του αστικού κοινοβουλίου αποκαλύπτεται πλήρως η ρεφορμιστική του αντίληψη, όπως στην περίπτωση της ΛΑΡΚΟ, για την οποία τον Φλεβάρη του 2022 κατέθεσε πρόταση νόμου για την κρατικοποίησή της. Σε αυτή αναφέρονται: «4. Το σύνολο των μετοχών της “ΛΑΡΚΟ” μεταβιβάζεται αναγκαστικά στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου» (από την πρόταση νόμου), ενώ επίσης περιλαμβάνεται ορισμός Διοίκησης από την κυβέρνηση της ΝΔ: «2. Η διοίκηση της “ΛΑΡΚΟ” θα ασκείται από Πενταμελή Εκτελεστική Επιτροπή που θα διορίζεται απευθείας με Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργείων Οικονομικών και Περιβάλλοντος» (από το ίδιο) καθώς και διαγραφή χρεών: «5. Από τη δημοσίευση του παρόντος αναστέλλονται αυτοδικαίως όλα τα ατομικά καταδιωκτικά μέτρα των πιστωτών κατά της “ΛΑΡΚΟ” προς ικανοποίηση ή εκπλήρωση απαιτήσεων τους» (από το ίδιο) αλλά και …κουτσουρεμένος «εργατικός έλεγχος»: «Στις συνεδριάσεις της Επιτροπής, χωρίς δικαίωμα ψήφου, μπορούν να παρίστανται πέντε εκπρόσωποι της αντιπροσωπευτικότερης συνδικαλιστικής οργάνωσης των εργαζομένων στην επιχείρηση» (από το ίδιο).
Όταν, όμως, οι ίδιες προτάσεις κρατικοποίησης με την ίδια ρεφορμιστική αντίληψη προωθούνται από άλλες πλευρές, όπως πρόσφατα με την περίπτωση της Hellenic Train, τότε το ΚΚΕ «ξεσπαθώνει» και προβάλλει θέσεις που «παίζουν μπουνιές» με την αντίληψη και την πρακτική του. Διαβάζουμε στον «Ριζοσπάστη» (5-6 Απρίλη 2025) ότι εμφανίζονται «παλιές χρεοκοπημένες συνταγές», όπως είναι «η προσπάθεια που γίνεται από δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας και του οπορτουνισμού να προβάλουν ως διέξοδο την κρατικοποίηση του σιδηροδρόμου». Και θέτει το «θεμελιώδες» ερώτημα: «Ο κρατικοποιημένος σιδηρόδρομος για τον οποίο καλούν τον λαό να παλέψει, σε ποιο κράτος θα ανήκει; Δεν θα ανήκει στο κράτος της εξουσίας του κεφαλαίου;». Το ίδιο ερώτημα θα θέσουμε και εμείς στην ηγεσία του ΚΚΕ για τις δικές του προτάσεις κρατικοποίησης οικονομικών μονάδων και τομέων της οικονομίας ή «φιλολαϊκής» διαχείρισης από θέση εξουσίας («κομμουνιστής δήμαρχος») εντός του πλαισίου του συστήματος. Και θα προσθέταμε ότι το αστικό κράτος αυτό δεν είναι μόνο κάτω από την εξουσία του κεφαλαίου, αλλά και των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ, των οποίων τις επιταγές υλοποιεί σε όλα τα επίπεδα, από την οικονομία και την πολιτική έως τη γεωστρατηγική υποταγή.
Οι παλινωδίες του ΚΚΕ στις τοποθετήσεις του για το αστικό κράτος και τις δυνατότητες παρέμβασης «από τα μέσα» είναι συνυφασμένες με τη ρεφορμιστική-ρεβιζιονιστική φύση του και την υποταγή του στην αστική νομιμότητα, την οποία υπηρετεί εδώ και δεκαετίες. Αυτές οι παλινωδίες μπορεί να προκαλούν κάποιες αναταράξεις στο εσωτερικό του, όπως οι πρόσφατες αποχωρήσεις κάποιων εργατικών στελεχών που είχαν καταλάβει «λάθος» τη θέση για τις κρατικοποιήσεις, αλλά αυτό είναι δευτερεύον. Το κύριο ζήτημα είναι ότι αυτή η πρακτική αποπροσανατολίζει, σκορπάει αυταπάτες κάθε είδους και αδυνατίζει την ιδεολογική-πολιτική συγκρότηση του εργατικού-λαϊκού κινήματος, στην πάλη του απέναντι στις δυνάμεις του καπιταλιστικού-ιμπεριαλιστικού συστήματος.
