Τα ζητήματα του κινήματος, της οργάνωσης της πάλης του λαού αποτελούν προτεραιότητα στη συζήτηση μιας κομμουνιστικής οργάνωσης. Άλλωστε η απάντηση στην ανάγκη συγκρότησης επαναστατικού κομμουνιστικού κινήματος περνάει αναγκαστικά μέσα από τους αγώνες και τα μέτωπα πάλης.
Έχουμε προσδιορίσει την αντίσταση και την διεκδίκηση σαν βασικές κατευθύνσεις, για να ευνοήσουμε την δημιουργία αλλά και να ενισχύσουμε την πολιτικοποίηση των αγώνων.
Σε συνθήκες ολομέτωπης επίθεσης, σάρωσης κάθε δικαιώματος (8ωρο, σύνταξη, περίθαλψη, δωρεάν εκπαίδευση), που συνδυάζονται με τη διάλυση των οργάνων πάλης του κινήματος, η δημιουργία αντιστάσεων είναι ζωτικής σημασίας. Αποτελεί τη βάση στην οποία μπορούν να υπάρξουν οι αγώνες.
Δεν μπορούμε να τη θεωρούμε δεδομένη. Αν και προφανώς αυθόρμητες εκφράσεις της εκδηλώνονται καθημερινά, είναι ζήτημα πάλης να υπάρξει σε αγωνιστική διέξοδο. Στους χώρους δουλειάς, στις σχολές, στα σχολεία, στις γειτονιές. Πόσο δε μάλλον να συνολικοποιηθούν οι επιμέρους εστίες, και να δημιουργήσουν μπλοκαρίσματα στη επίθεση.
Η γραμμή της διεκδίκησης και τα αιτήματα συμπληρώνουν τα παραπάνω. Για να πολιτικοποιηθούν και να δυναμώσουν οι αγώνες. Για να απαντηθεί το προς τα που πρέπει να κινηθεί ο λαός για να έχουν αποτέλεσμα και προοπτική οι προσπάθειες του. Αλλά και για να δοθεί διέξοδος στις άμεσες του ανάγκες.
Η αντίσταση και η διεκδίκηση αποτελούν το πεδίο στο οποίο θα μεταβληθούν οι ταξικοί συσχετισμοί δύναμης, θα οικοδομηθούν, και θα δυναμώσουν η επαναστατική κατεύθυνση και οι δυνάμεις της.
Επίθεση ή Άμυνα;
Ένα γνωστό δίλλημα που μπαίνει από δυνάμεις του κινήματος. Από το ΚΚΕ μέχρι την εξωκοινοβουλευτική αριστερά και την αναρχία. Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει ότι τα προτάγματά μας είναι «λίγα», «χωρίς προοπτική», αιτήματα που «δεν τολμούν να συγκρουστούν με τον συσχετισμό», «δεν είναι ολοκληρωμένη πρόταση» κ.α. Και στη βάση αυτή βάζουν άλλα: για τις «σύγχρονες ανάγκες», για την «ολοκληρωμένη μόρφωση», για το «ελεύθερο πανεπιστήμιο» κτλ.
Νομίζω ότι μπορούμε να πούμε ότι το ερώτημα είναι από τη βάση του λαθεμένο.
Όχι μόνο γιατί η πραγματικότητα του κινήματος και η ταξική πάλη δεν κινούνται με βάση του τί θέλει ή φαντάζεται, η μία ή η άλλη δύναμη. Δηλαδή τι συσχετισμός θέλει να υπάρξει, με ποιον ακριβώς τρόπο η ταξική πάλη θα χωρέσει στη δική της θεώρηση των πραγμάτων. Όχι μόνο γιατί πεισματικά σε ότι έλεγαν διαχρονικά όλες αυτές οι δυνάμεις οι αγώνες συγκροτήθηκαν κυρίως στη βάση της εναντίωσης τους με την επίθεση προσπερνώντας τις «ολοκληρωμένες προτάσεις» τους.
Αλλά γιατί το εργατικό και λαϊκό κίνημα βρίσκεται σε φάση αντίστασης και άμυνας στα πλαίσια της εκμεταλλευτικής κοινωνίας, μέχρι το πάρσιμο της εξουσίας. Ανάλογα με το επίπεδο συγκρότησης τους οι λαϊκές δυνάμεις, στα πλαίσια της αστικής κυριαρχίας, υπερασπίζονται και διεκδικούν δικαιώματα. Συμβάλλοντας στο να δυναμώσει το κίνημα, να ανοίξει ο δρόμος για την συνολική επαναστατική ανατροπή του συστήματος. Δε μπορούν όμως να κάνουν άλλους κοινωνικούς μετασχηματισμούς. Τέτοιες αλλαγές μπορούν να γίνουν μόνο στο πλαίσιο της ΔΙΚΗΣ τους εξουσίας. Ενδιάμεσες, και ειδικά επι μακρόν, καταστάσεις δε μπορούν να υπάρξουν.
Τι συνιστά αυτό το αποπροσανατολιστικό δίλλημα; Μα ακριβώς την άρνηση -από διαφορετικές ίσως αφετηρίες- να υπηρετήσουν αυτό το βασικό καθήκον της συμβολής στη δημιουργία νικηφόρων αγώνων και αντιστάσεων απέναντι στην επίθεση.
Δεν είναι ότι τα «προωθημένα αιτήματα» τους, απλά προσπερνούν τον συσχετισμό δύναμης. Ότι είναι πιο μπροστά από τις δυνατότητες του λαού. Το ακριβώς αντίθετο ισχύει. Επιδιώκουν την διαφυγή γιατί φαίνεται πολύ δύσκολο (ή δεν θέλουν) να τα βάλουν με αυτόν.
Υπάρχει μεγαλύτερος «αμυντισμός» από το σταθερό αίτημα που πλασάρεται του «να μείνει ο νόμος στα χαρτιά»; Πέρα από την αυταπάτη ότι ψηφίζονται νόμοι για να μην εφαρμόζονται, αποτελεί επί της ουσίας την αποδοχή τους, ότι το κίνημα και ο λαός δε μπορούν να νικήσουν στο δρόμο την επίθεση.
Το παραπάνω επιβεβαιώνεται όταν η επιχειρηματολογία που στήνεται για τα διάφορα αιτήματά στους στηρίζεται στις νέες δυνατότητες που αναδεικνύονται στον καπιταλισμό, στην ανάπτυξη της τεχνολογίας και της επιστήμης κ.α.
Το ζήτημα της αντίστασης, της οργάνωσης και του αγώνα δεν είναι λίγα και δεδομένα στις σημερινές συνθήκες. Είναι το έδαφος πάνω στο οποίο θα συγκροτηθούν οι λαϊκές δυνάμεις και θα μπουν οι όροι για την ανατροπή των συσχετισμών και την αναμέτρηση με το σύστημα.
Το πλαίσιο της διεκδίκησης
Δεν χρειάζονται και άλλα αιτήματα και διεκδικήσεις; Δεν απαιτείται να αναδειχθεί η προοπτική, να συμβάλλουμε στο να ανέβει το επίπεδο της ταξικής πάλης, να πολιτικοποιηθούν οι αγώνες;
Φυσικά και χρειάζονται όλα αυτά. Άλλωστε και η ίδια η πραγματικότητα και η επίθεση του συστήματος έχει βάλει στην ημερήσια διάταξη τέτοια ζητήματα, πάλι ανεξάρτητα από του τί φαντασιώνεται η κάθε δύναμη.
Μόνο που και εδώ η έννοια της διεκδίκησης έχει διαστρεβλωθεί από τη ρεφορμιστική λογική. Που από τη μία θεωρεί αδύνατο να υπάρξουν νικηφόροι αγώνες που θα βάλουν φρένο στην επίθεση, αλλά από την άλλη προτάσσονται μια σειρά αιτημάτων «διεκδίκησης» και επι της ουσίας μετασχηματισμού του αστικού κράτους.
Κρατικό μοντέλο στην εκπαίδευση, στο σύστημα υγείας, στον σιδηρόδρομο, μέχρι και προτάσεις για την αστυνομία. Μοντέλα που τα αντιλαμβάνονται σαν προϋπόθεση για να μπορέσουν να υπάρξουν ακόμα και τα πιο στοιχειώδη δικαιώματα (σε περίθαλψη, δωρεάν εκπαίδευση, δημοκρατικά κτλ). Μοντέλα που καταλήγουν σε κυβερνητικές προτάσεις διαχείρισης του συστήματος. Τέτοια πρόταση είναι η λαϊκή εργατική διακυβέρνηση του ΚΚΕ, όπως και οι περιδινήσεις του εξωκοινοβουλίου γύρω από το μεταβατικό πρόγραμμα.
Όπως και να έχει το ζήτημα της διεκδίκησης έχει μπει στην καθημερινότητα. Πρώτα από τα δεδομένα που έχει δημιουργήσει η η βαρβαρότητα του συστήματος. Οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας δεν είναι δεδομένες, όπως και το 8ωρο. Οι ελαστικές σχέσεις εργασίας γιγαντώνονται. Το δικαίωμα στην στοιχειώδη δωρεάν περίθαλψη αμφισβητείται ευθέως. Μέχρι και το δικαίωμα στην έκφραση άποψης βάλλεται.
Όλα αυτά πρέπει να τα συνυπολογίσουμε πάνω στην πρόταση πάλης μας προς το λαό. Κρίσιμο είναι τα αιτήματα και η διεκδίκηση να συγκροτούνται πάνω στην έννοια των συλλογικών δικαιωμάτων, κόντρα στην λογική του ατομικού δικαιώματος που προβάλλει το σύστημα σαν «διέξοδο».
Η μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους, η δωρεάν υγεία και εκπαίδευση, το δικαίωμα στην απεργία κόντρα στους διάφορους νόμους που υπερασπίζονται την απεργοσπασία, είναι μερικά κρίσιμα ζητήματα πάνω στα οποία οφείλουμε να συμβάλλουμε στη δημιουργία των αγώνων. Γιατί πάνε ενάντια στις επιδιώξεις του συστήματος. Γιατί συγκροτούν τον λαό συλλογικά πάνω στα δικά του συμφέροντα πέρα και έξω από τις ανάγκες του συστήματος. Δεν επιχειρούμε να αλλάξουμε τις «δομές» του κράτους (αστυνομία, εκπαίδευση κτλ) για να μπορούμε να παλέψουμε για δικαιώματα.
Τέτοιο παράδειγμα διεκδίκησης αποτέλεσε ο εμβληματικός αγώνας της εργατικής τάξης για το 8ωρο, που έχει αφήσει τη σφραγίδα του μέχρι και σήμερα.
Φυσικά και στο σήμερα έχουν αναπτυχθεί μια σειρά αγώνες που θέτουν το ζήτημα της διεκδίκησης. Πρώτα από όλα σε ότι αφορά τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, σαν όρο συλλογικής διεκδίκησης των εργαζομένων, κόντρα στην εξατομικευμένη διαπραγμάτευση με τον εργοδότη. Όπως και ο αγώνας για πραγματικές αυξήσεις στους μισθούς ανεξάρτητα από τους κυβερνητικούς εκβιασμούς για τις αντοχές της οικονομίας. Αντίστοιχα τίθεται και το ζήτημα υπεράσπισης του 8ώρου. Τέτοιους αγώνες είδαμε τα τελευταία χρόνια στη Μαλαματίνα (επαναπρόσληψη απολυμένων, διεκδίκηση Συλλογικών Συμβάσεων), στην e food, στην Cosco κτλ.
Βάζουμε βέβαια και αιτήματα που κινούνται στην κατεύθυνση να «σπάσουν» το συσχετισμό που έχει διαμορφωθεί. Η μονιμοποίηση των αναπληρωτών στην εκπαίδευση και των συμβασιούχων γενικότερα στηρίζονται πάνω στο «ιερό» δικαίωμα στη μόνιμη και σταθερή δουλειά, παρόλο τον κατακερματισμό που έχει επιβληθεί. Δεν μπορεί να στηριχθεί τέτοιος αγώνας πάνω στις ευρωπαϊκές διατάξεις και οδηγίες. Όπως ακριβώς και το αίτημα για διεκδίκηση εξεταστικής από τους φοιτητές κόντρα στο «οι αγώνες της νεολαίας πρέπει να τιμωρούνται». Ακόμα δε περισσότερο η «κατοχύρωση μαθημάτων χωρίς εξεταστική» την περίοδο της καραντίνας ενάντια στα αστικά και ρεφορμιστικά ιδεολογήματα περι γνώσης.
Το ζήτημα των δημοκρατικών δικαιωμάτων είναι σοβαρό σε αυτές τις συνθήκες έντονης φασιστικοποίησης. Αμφισβητείται η δυνατότητα ύπαρξης αγώνων, διαδηλώσεων, απεργιών και η έκφραση άποψης. Η γραμμή ότι η τρομοκρατία και η καταστολή απαντιούνται στους δρόμους, με άνοιγμα στο λαό και όχι με νομικά τερτίπια ή με υποταγή στον συσχετισμό. Αυτό το πλαίσιο νομίζω ότι εκφράσαμε με το σύνθημα να ακυρωθούν τα πρόστιμα (για αφισοκολλήσεις, στην πανδημία), όπως και το αίτημα να παρθούν πίσω οι συνδικαλιστικές πολιτικές διώξεις.
Γενικά θα έλεγα ότι η λογική με την οποία πρέπει να διατυπώνουμε και αναδεικνύουμε τα αιτήματα κινείται από τη μια στην ανάγκη της μεγαλύτερης συσπείρωσης δυνάμεων, μαζικών όρων επίμονης κίνησης και αγώνα απέναντι στην πολιτική του συστήματος και από την άλλη στην προοπτική συνένωσης αυτών των αγώνων για την ανατροπή των συσχετισμών. Άλλωστε οι μαζικές λαϊκές κινητοποιήσεις της τελευταίας δεκαετίας, τόσο στη χώρα μας όσο και γενικότερα, απέδειξαν ότι και τα δυο είναι ζητήματα συνεχούς πάλης, που κανένα δε θα λυθεί από μόνο του
Ένα ιδιαίτερο ζήτημα
Σε αντίστοιχη λογική κινηθήκαμε και στα ξεσπάσματα που ανέδειξαν την εγκληματική φύση του συστήματος. Όπως στο πρόσφατο έγκλημα στα Τέμπη. Ο ρεφορμισμός αναζητούσε(;) τους ενόχους, προσπαθούσε να εγκλωβίσει την οργή στην απαίτηση δικαιοσύνης (πρόταση του ΚΚΕ για σύσταση εξεταστικής επιτροπής -που έγινε εν τέλη δεκτή από το σύστημα με τα γνωστά αποτελέσματα-), ή στις συνδιαχειριστικές προτάσεις του για τον κρατικοποιημένο σιδηρόδρομο.
Εμείς αναδείξαμε σαν υπεύθυνο το σύστημα του κέρδους (ενώ η κουβέντα επιχειρούταν να τραβηχτεί απλά στις ευθύνες τους ενός ή του άλλου υπουργού) που παράγει συνεχώς τέτοιου είδους εγκλήματα. Δείξαμε την ανάγκη να μετατραπεί η λαϊκή οργή σε οργανωμένο αγώνα διεκδίκησης (για τα δικαιώματα σε υγεία, εργασία, μισθούς κτλ) κόντρα στην κοινωνία της εκμετάλλευσης και της βαρβαρότητας και στην εκτόνωση της οργής στον κοινοβουλευτικό δρόμο. Αντίστοιχα ζητήματα μπορούμε να πούμε ότι αντιμετωπίσαμε στο ξέσπασμα του Δεκέμβρη του 2008.
Γεγονότα στα οποία όλο και περισσότερο θα καλούμαστε να τοποθετούμαστε με «διπλό» τρόπο. Από την μια στην ανάγκη απάντησης στο κρίσιμο, της συγκρότησης των αγώνων, και από την άλλη της μεγαλύτερης ανάδειξης της προοπτικής που πρέπει να αποκτήσουν οι αγώνες αυτοί.
Κλείνοντας
Η υπεράσπιση των αγώνων, κόντρα στις λογικές που φαντασιώνονται «κόλπα», και «εύκολες λύσεις», είναι βασικό καθήκον. Στις σημερινές δύσκολες συνθήκες που γεννούν όμως ταυτόχρονα δυνατότητες από τα αδιέξοδα που παράγει το σύστημα, πρέπει η οργάνωσή μας να διεκδικήσει αναβαθμισμένα το ρόλο της μέσα στο κίνημα.
Χαρτζουλάκης Δημήτρης
Οργάνωση Αθήνας
