Το παρακάτω άρθρο αποτελεί το δεύτερο μέρος του άρθρου που δημοσιεύτηκε στο φύλλο 913 της Προλεταριακής Σημαίας που κυκλοφόρησε το Σάββατο 19 Μάρτη 2022. Μπορείτε να διαβάσετε το πρώτο μέρος του άρθρου εδώ.
Για ορισμένες εξελίξεις στο στρατιωτικό και πολιτικό πεδίο: διαπιστώσεις, ερωτήματα και ενδεχόμενα
Σε συνέχεια του ομότιτλου άρθρου που έχει δημοσιευτεί στο τελευταίο φύλλο της «Προλεταριακής Σημαίας», στο παρόν άρθρο επιχειρούμε να ανιχνεύσουμε ορισμένα επίδικα από τις πολύ πρόσφατες εξελίξεις και να θέσουμε και μερικά ερωτήματα στην βάση όσων γράφονται και κυκλοφορούν. Πριν προχωρήσουμε να επισημάνουμε ξανά: η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει ανεβάσει κλίμακες πάνω την αμερικανορωσική ιμπεριαλιστική σύγκρουση και αποτελεί μια ποιοτική τομή στον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό, και αυτό θα έχει σημαντικές συνέπειες και αντανάκλαση σε όλα τα επίπεδα και φυσικά στο παρόν και το μέλλον της εργατικής τάξης, της νεολαίας και των λαών του πλανήτη. Οφείλουμε λοιπόν να παρακολουθούμε στενά της εξελίξεις κα τις τάσεις που διαμορφώνονται.
Η «καθήλωση» των ρωσικών δυνάμεων γύρω από τις πόλεις: Η ρωσική αντίφαση και το ερωτηματικό της περικύκλωσης
Όπως έχουμε ήδη γράψει, οι ρωσικές δυνάμεις πολιορκούν τις μεγάλες πόλεις κλειδιά (Χάρκοβο, Μικολάιβ, Κίεβο) και φαίνεται να έχουν καθηλωθεί (σχετικά και μερικώς έστω) γύρω από αυτές. Ωθήθηκαν σ΄ αυτό (την πολιορκία) με βάση την επιλογή του ουκρανικού στρατού να μην δώσει την μάχη, με τον κατά πολύ ανώτερο ρωσικό στρατό, σε ανοιχτό πεδίο, αλλά να «ταμπουρωθεί» στις μεγάλες πόλεις και να κάνει πόλεμο φθοράς στις ρωσικές δυνάμεις. Η επιλογή αυτή ενεργοποίησε ή καλύτερα ανέδειξε μια σοβαρή αντίφαση του ρωσικού ιμπεριαλισμού. Την αντίφαση μεταξύ των πολιτικών στόχων της Ρωσίας που περνάει μέσα και από την διατήρηση της βάσης στήριξης στους ρωσόφωνους πληθυσμούς που αποτελούν την μεγάλη πλειοψηφία των υπό πολιορκία πόλεων και της στρατιωτικής αποτελεσματικότητας που θα απαιτούσε πιο δραστικές (και άρα πολύ πιο φονικές με εκατόμβες νεκρών) μεθόδους από τη ρωσική πλευρά. Η επιλογή των ουκρανικών δυνάμεων πιέζει τον ρωσικό ιμπεριαλισμό να κάνει κινήσεις που κατ’ αρχήν δεν θα ήθελε για πολιτικούς και όχι φυσικά για ηθικούς λόγους.
Ωστόσο τίθεται το ερώτημα εάν η καθήλωση αυτή δεν συνδέεται μόνο με αυτή την αντίφαση. Και δεν εννοούμε το επίσης πραγματικό γεγονός των δυσκολιών που συνάντησαν τα ρωσικά στρατεύματα από τις τακτικές που ακολούθησε ο ουκρανικός στρατός (ένα είδος ανταρτοπόλεμου με ευέλικτες δυνάμεις που «χτυπούν και φεύγουν») αλλά και από την αναβάθμιση των επιχειρησιακών του δυνατοτήτων από τον εξοπλισμό (τον πιο σοβαρό ρόλο παίζουν όπως φαίνεται τα αντιαρματικά κάθε είδους, έπειτα και σε απόσταση μάλλον τα drones) και την εκπαίδευση που του έκαναν οι ΗΠΑ την τελευταία οκταετία.
Εννοούμε ανάλυση όπως αυτή (https://rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/not-out-woods-yet-assessing-operational-situation-ukraine) στον ιστότοπο της βρετανικής “δεξαμενής σκέψης” σε ζητήματα «άμυνας και ασφάλειας» (Royal United Services Institute – RUSI) που θεωρείται η παλιότερη στον κόσμο. Ανάλυση που δίνουν και μια άλλη διάσταση ή ερμηνεία αν θέλετε στις εξελίξεις στο πεδίο των μαχών και η οποία κάνει λόγο πως εάν κοιτάξουμε το ευρύτερο πεδίο της σύγκρουσης τότε θα διαπιστώσουμε πως δεν υπάρχει καμιά απόλυτη καθήλωση των ρωσικών δυνάμεων, αλλά πως οι ρωσικές δυνάμεις μάλλον επιδίδονται σε μια μεγάλη κυκλωτική κίνηση από Βορρά και Νότο, για να εγκλωβίσουν τον βασικό όγκο του ουκρανικού στρατού που βρίσκεται στην Ανατολική Ουκρανία και ο οποίος έχει ο ίδιος καθηλωθεί στα όρια των επαρχιών του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ.(Προς επίρρωση των προηγούμενων γράφεται μάλιστα πως κάποια ή και όλα τα τμήματα του ρωσικού στρατού που υποτίθεται πως κατευθύνονταν προς την Οδησσό, κινούνται πια προς τον Βορρά στις περιοχές κατά μήκος του Δνείπερου και με σκοπό να αποκόψουν τον ανεφοδιασμό των ουκρανικών στρατευμάτων της Ανατολικής Ουκρανίας από τα δυτικά). Η εν λόγω ανάλυση δεν διευκρινίζει εάν αυτή η κυκλωτική κίνηση ήταν από την αρχή στα σχέδια ή προέκυψε στην πορεία των μαχών. Η ίδια ανάλυση, αναφέρει πως αν μια τέτοια κίνηση τελικά επιβεβαιωθεί και προχωρήσει μπορεί να οδηγήσει στην εξουδετέρωση των βασικών στρατιωτικών δυνάμεων της Ουκρανίας και τελικά στην παράδοση της στρατιωτικής και πολιτικής της ηγεσίας ενώ παράλληλα και εκ των πραγμάτων θα έχει επιτευχθεί ο στόχος της «αποστρατιωτικοποίησής» της Ουκρανίας. Εκτός κι αν επιχειρήσουν έναν απεγκλωβισμό με τεράστιο όμως κόστος σε υλικό και ανθρώπινο δυναμικό.
Τα ερωτήματα που υπάρχουν και εδώ είναι αρκετά και σημαντικά. Το πρωταρχικό είναι εάν όντως βρίσκεται σε εξέλιξη μια τέτοια τακτική κυκλωτική κίνηση. Από και πέρα και εφόσον δεχτούμε ότι αυτή η εκτίμηση έχει υπόσταση το πιο σπουδαίο -κατά τη γνώμη μου- ερώτημα είναι το εξής: Έχουν τα ρωσικά στρατεύματα επαρκείς δυνάμεις ώστε να αφήσουν πίσω τους στρατό που να συνεχίζει την πολιορκία πχ του Χάρκοβο και ταυτόχρονα στρατό που να κάνει την κυκλωτική κίνηση, ώστε να μην αφήνουν στα μετόπισθέν τους εχθρικά στρατεύματα που μπορούν να τους κάνουν ζημιά; Άραγε οι καθυστερήσεις που σημειώνονται στις κινήσεις του ρωσικού στρατού συνδέονται και με την μεταφορά στρατευμάτων για την επίτευξη αυτής της στρατηγικής;
- Ειδικά για την Μαριούπολη: αυτή την στιγμή οι ρωσικές δυνάμεις που την πολιορκούν μαζί με τις πολιτοφυλακές του Ντονμπάς, βρίσκονται πιο κοντά από οπουδήποτε αλλού στην κατάληψή της. Στη Μαριούπολη μάλλον τα ρωσικά στρατεύματα και οι πολιτοφυλακές έχουν αποφασίσει την κατάληψή της με κάθε τρόπο και κόστος. Κι αυτό διότι μια ολοκλήρωση αυτής της κατάληψης, θα δώσει σημαντικά πλεονεκτήματα στην ρωσική πλευρά. Στο στρατιωτικό-πολιτικό πεδίο η Αζοφική θάλασσα θα γίνει ρωσική λίμνη ενώ θα ολοκληρωθεί ο χερσαίος διάδρομος που ενώνει την Κριμαία με το Ντονμπάς. Στην ψυχολογία του αντιπάλου και την αρνητική επίδραση που θα έχει στις ουκρανικές δυνάμεις στις άλλες πολιορκούμενες πόλεις (π.χ. Χάρκοβο) αλλά και γενικά σε όλο το μέτωπο. «Τέλος» στο πεδίο των διαπραγματεύσεων και για την κατοχύρωση των ρωσικών απαιτήσεων.
- Όσον αφορά το Κίεβο: η πολιορκία του χρησιμοποιείται σαν πίεση και εκβιαστικό χαρτί στις διαπραγματεύσεις της ρωσικής ηγεσίας με το καθεστώς του Κιέβου. Μάλλον παραμένει αδιανόητη μια επιχείρηση κατάληψής του.
Η Δυτική Ουκρανία και κάποια εφιαλτικά ενδεχόμενα
Η Δυτική Ουκρανία έχει αρχίσει να μπαίνει ολοένα και περισσότερο στο «κάδρο», ως εφαλτήριο του ανεφοδιασμού- εξοπλισμού των ουκρανικών στρατιωτικών δυνάμεων από την Δύση. Η Ρωσία σκληραίνει λοιπόν την στάση της έναντι του συνεχούς και κλιμακούμενου εξοπλισμού του καθεστώτος του Κιέβου. Αυτό δείχνει ο πρώτος βομβαρδισμός του Διεθνούς Κέντρου που εκπαιδεύονταν ξένοι μισθοφόροι και συγκεντρώνονταν οπλισμός κάθε είδους, δίπλα στο Λβιβ και είκοσι μόλις χιλιόμετρα από τα σύνορα με την Πολωνία. Το ίδιο τονίζει και δεύτερος βομβαρδισμός υπόγειας βάσης επισκευής αεροσκαφών πάλι στη Δυτική Ουκρανία αλλά και ένας τρίτος που έγινε την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές. Το μήνυμα δεν αφορούσε τα προηγούμενα αλλά αυτά που έρχονται και δεν αφορά μόνο τις ΗΠΑ αλλά και τη νέα Ευρώπη. Ποια έρχονται;
Έχει ανοίξει η «συζήτηση» για την αποστολή S-300, S-400, από τις νατοϊκές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης συμπεριλαμβανομένων και των δύο ανταγωνιστών του Αιγαίου, της Ελλάδας και της Τουρκίας. Είναι μια συζήτηση που ακολούθησε την άλλη για την αποστολή αεροσκαφών από την Πολωνία και την ανακήρυξη από το ΝΑΤΟ της Ουκρανίας ως ζώνη απαγόρευσης πτήσεων, που και τα δύο απορρίφθηκαν από τις ΗΠΑ. Ωστόσο είναι τώρα οι ίδιες οι ΗΠΑ που πρωτοστατούν στην «συζήτηση» αυτή και ασκούν πιέσεις για να υλοποιηθεί μια τέτοια πρόταση.
Η τωρινή συζήτηση αφήνει ανοιχτά τα ενδεχόμενα σε μια άκρως επικίνδυνη έως και εφιαλτική προοπτική η οποία αντανακλά το γεγονός ότι έχει αλλάξει κλίμακα η αμερικανορωσική αντιπαράθεση. Οι ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές θα συναινέσουν ή συναινούν; Τι θα γίνει εάν οι αποστολές αυτές τελικά πάνε να πραγματοποιηθούν και βομβαρδιστούν από τη Ρωσία; Πως θα απαντήσουν οι ΗΠΑ και η Δύση;
Εκ παραλλήλου και το ίδιο ανησυχητικό είναι πως οι ΗΠΑ έχουν αρχίσει να διαφοροποιούν τη τοποθέτησή τους σε σχέση με την μη εμπλοκή στην Ουκρανία. Από το θα εμπλακούμε ως ΗΠΑ και ΝΑΤΟ εάν χτυπηθεί ΝΑΤΟϊκό έδαφος, τις τελευταίες ώρες μπαίνει ως μια νέα κόκκινη γραμμή το να μην χρησιμοποιήσει η Ρωσία χημικά όπλα ή όπλα μαζικής καταστροφής σε βάρος της Ουκρανίας. Φανερά και παρά τις σοβαρές επιπτώσεις που έχουν οι οικονομικές κυρώσεις στην Ρωσία, οι ΗΠΑ πιέζονται κάθε ώρα που περνάει ώστε να «ορθώσουν ανάστημα» στην «ρωσική επιθετικότητα», ν’ αποδείξουν ότι εξακολουθούν να είναι η πρώτη ιμπεριαλιστική δύναμη στον πλανήτη.
Για το ενδεχόμενο ενός συμβιβασμού
Αρχικά θα θέλαμε να επισημάνουμε ξανά πως στη τωρινή φάση αν και δεν είναι αδύνατος, ωστόσο θα είναι πολύ δύσκολος ένας συμβιβασμός. Η Ρωσία θέλει να κατοχυρώσει κι άλλα κέρδη στο πεδίο των μαχών για να κινηθεί πιο αποφασιστικά σε μια τέτοια προοπτική. Οι ΗΠΑ από την άλλη μέσω της επιρροής και του ελέγχου που ασκούν στο καθεστώς του Κιέβου, κωλυσιεργούν, υπονομεύουν, βάζουν τρικλοποδιές στις προσπάθειες σύγκλισης. Πάντως τα μέχρι τώρα στοιχεία που έρχονται στο φως για τα επίδικα σημεία του συμβιβασμού, αυτά αφορούν τα εξής:
- Από Ρωσία τίθεται η ουδετερότητα της Ουκρανίας. Η Ρωσία απαιτεί συνταγματική δέσμευση για την μη συμμετοχή της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Η Ουκρανία δεσμεύεται γενικώς αλλά μένει να αποδεχτεί όλο το πακέτο (αλλαγή Συντάγματος κλπ).
- Από Ουκρανία τίθεται: «Εγγυήσεις ασφαλείας» για την Ουκρανία και φυσικά εγγυητές. Η Ουκρανία ως εγγυητές βάζει τις δυνάμεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ συν την Γερμανία και την Τουρκία. Αυτή η πρόταση μπάζει μέσα τις ΗΠΑ η οποίες δεν ήταν στο σχήμα της Νορμανδίας, την Βρετανία (για τις υπηρεσίες της στο καθεστώς του Κιέβου) αλλά και -αναπόφευκτα- και την Κίνα. Η παρουσία των ιμπεριαλιστών της ηπειρωτικής Ευρώπης (Γαλλία, Γερμανία) με τις υπαρκτές διαφοροποιήσεις τους από τις ΗΠΑ-Βρετανία, η παρουσία της αμφίσιμης Τουρκίας και προπαντός η παρουσία της Κίνας, αποτελούν στοιχεία που ίσως εξηγούν το γεγονός ότι σύμφωνα πάντα με πληροφορίες (κυρίως μέσω Τουρκίας) η Ρωσία δεν εμφανίζεται να είναι κάθετα αντίθετη σ’ αυτήν την πρόταση υπό προϋποθέσεις. Επιπλέον και παράλληλα φαίνεται να δίνει μεγάλη σημασία στο να προσδιοριστούν ποιες είναι αυτές οι εγγυήσεις ασφαλείας και άρα ποιες και πόσες αρμοδιότητες θα δίνουν στους υπόλοιπους ιμπεριαλιστές.
- Καθεστώς της Κριμαίας και του Ντονμπάς. Για την Κριμαία πιθανά το πράγμα δεν γυρίζει πίσω. Για το Ντονμπάς ίσως μια εκτεταμένη αυτονομία θα ήταν το περισσότερο που θα αποδέχονταν η Ρωσία. Το καθεστώς του Κιέβου λένε οι πληροφορίες πως τα ζητάει όλα πίσω. Αυτό δεν θα το δεχτεί η Ρωσία, ενόσω μάλιστα στο στρατιωτικό πεδίο το έχει κατοχυρώσει. Ακούγεται ότι έχει πέσει και η πρόταση περί συνομοσπονδιοποίησης της Ουκρανίας και μέσα στα πλαίσια αυτά να υπάρχουν οι δύο ως ανεξάρτητες ομοσπονδιακές δημοκρατίες.
Αν υπάρξει μια συμφωνία με αυτά πάνω – κάτω τα χαρακτηριστικά, θα σημαίνει, εκτός από το αυτονόητο γεγονός ότι η Ρωσία θα έχει κατοχυρώσει κάποιες σημαντικές κόκκινες γραμμές της, ότι οι ΗΠΑ θα έχουν δεχτεί αυτή τη συμφωνία. Και αυτό με την σειρά του θα σήμαινε είτε μια εκτίμηση ότι το πράγμα θα χειροτέρευε στο πεδίο των μαχών όσο περνούσαν οι μέρες είτε διότι το καθεστώς του Κιέβου θα δήλωνε προς τις ΗΠΑ ότι δεν αντέχει άλλο είτε ένας συνδυασμός τους. Αν οι ΗΠΑ έμπαιναν, οι ευρωπαίοι δεν θα είχαν λόγο να αρνηθούν. Ωστόσο ακόμα και σε μια τέτοια περίπτωση η «επόμενη μέρα» θα ήταν μια διαρκής υπονόμευση των όρων της από τις ΗΠΑ ή και το άνοιγμα κι άλλου μετώπου στη Ρωσία, είτε στα δυτικά σύνορά της είτε σε άλλη περιοχή.
